Фрунзик Мкртчян про театр

«Однажды меня спросили, что я люблю больше театра? Свою мать, улицу, на которой жил, дом и землю, на которой стоят мои дом и улица… Свой язык.
И все это называется родина. И что театр по сравнению с родиной?! Даже во время клинической смерти я думал о своей родине, бормотал что-то...»

Կինոն ի՞նչ, կինոն սիրուհիդ է, թատրոնն է կինդ, տունդ:
Ինչ ուզում ես արա, վերադառնալու ես տուն:

Фрунзик Мкртчян о театре


                                                            Իր թատրոնը

frunzik_calendar_1.jpgԿարծում եմ, ամեն մի իսկական դերասան, իսկական արտիստ ինչ բեմում էլ ստեղծագործի` իր ներսում ունի սեփական թատրոնը: Եվ երբ համընկնում, ներդաշնակում են «ներքին» ու «արտաքին» թատրոնները` հնարավորություններով, նախասիրություններով, ձգտումներով, մեծ բախտավորություն է ստեղծագործողի համար: է, մ
Մեր թատրոնն այդ բախտավոր հնարավորությունը տվել և տալիս է դերասանին։ Այստեղ եղել են և կան այնպիսի ռեժի- սորներ, ովքեր ձգտել են ճանաչել դերասանի այդ «ներքին» թատրոնը, կարողացել են գտնել գեղեցիկն ու արժեքավորը նրա մեջ և դուրս կորզել առատորեն Եվ, ամենակարևորը, նպաստել են, որ համատեղ ստեղծագործության պայմաններում անաղարտ մնա այդ «ներքին թատրոնի» նկարագիրը, որ դերասանը, տրվելով ամբողջ էությամբ, միաժամանակ չկորցնի անհատականությունը, չդավաճանի ինքն իրեն:
   Եվ, քանի որ միայն այսպես են ստեղծվում բեմարվեստի ճշմարիտ արժեքները, կուզեի, որ այսուհետ ևս շարունակվեր նույնը` այստեղ գային «սեփական թատրոն» ունեցող կամ ունենալուն հետամուտ երիտասարդ դերասաններ, այդ հարստությունից օգտվելու ունակ երիտասարդ ռեժիսորներ: Եվ մայր թատրոնում թագավորեր ներդաշնակությունը, որ ծնողն է ամենայն լավի ու գեղեցիկի: Այսօրվա դրությամբ հանուն մեր նորաստեղծ թատրոնի հրաժարվել եմ 3-4 ֆիլմում նկարահանվելու հրավերից:
Սկսել ենք Լևոն Շանթի «Կայսրի» բեմադրությունը (բեմադրողը ես եմ): Գերել է Շանթը ինձ: «Կայսրը» շեքսպիրյան թափի ու հզորության մի գործ է:


Մհեր ՄկրտչյանԻ՞նչ բան է թարրոնը

- Թատրոնը արժանապատվությունից զուրկ, փառամոլ ու ստորաքարշ, եսամոլ ու դեմագոգ, անտարբեր ու անշնորհակալ, ծույլերի ու անբանների տեղ չէ:
Թատրոնը հմայիչ հիմարների և անհրապույր «խելոքների» տեղ չէ: «Ճաշակով»-ի համբավ հանած և գռեհկության տակ թաքնված անդաստիարակների տեղ չէ:
«Տաղանդ», բայց չգնահատված հիվանդությամբ թունավորված հաշմանդամների տեղ չէ: Նահատակի դրոշով սուրբ ժողովներում մարտնչելով` իրեն բեմում բզկտելով, Պառնասի բարձունքին հասնելու կարճ ճանապարհը փնտրողների տեղ չէ:
Գետնահարկերի հասարակության առանց այն էլ խուլ ականջները աղեկտուր ճիչերով պատռողների տեղ չէ:  
Թատրոնը ձեռքով այծի վիզը գուրգուրող (այծի համար), իսկ մյուս ձեռքով կաղամբը ջրող (իր համար) որկրամոլների տեղ չէ:
Լավ խաղացողներ շատ կան, բան պիտի աոս։ Ասելիք պիտի ունենաս։

Հովհաննես Պապիկյան, Շուշանիկ Սահակյան «Ու՞մ համար է վառվում, լույս. Մհեր Մկրտչյան-80» (Երեւան, 2011)


                                                      ФРУНЗИК МКРТЧЯН О ТЕАТРЕ

Артисты театра им. СундукянаБыл театр Сундукяна, был этот храм. Это было поразительно, попасть туда, в театр, созданный Аджемяном, моим учителем, величайшим режиссером армянского театра. Здесь я встретил великолепную плеяду. Их облик, красота — столичные. Аджемян один был занят сегодняшним днем армянского театра, один занимался этим великим и благородным делом.
Это было моей коронацией на большой сцене, и короновал меня сам Вардан Аджемян. И пошли роли одна за другой. Для меня самый сложный, самый трудный, тот последний, тот идеальный, самый сложный из всех моих образов, который я вижу и все еще стремлюсь воплотить. Тот образ. Ия работаю и думаю, думаю и работаю, и с уверенностью заявляю, что никто меня не позовет, если я хоть один день перестану думать. Я вырос в этом коллективе и сохранил свою индивидуальность, национальную индивидуальность, верность своему родному городу, своим корням.
frunzik theater 3В искусстве актер останется непонятым, если он не знает своего происхождения. Не зная себя, ты — прокат, у тебя все заимствовано у других. Я как-то раз попробовал перенять жест, повторить другого актера, мне стало стыдно, лучше сквозь землю провалиться, это было не искусство, а не знаю что.
В профессиональном театре я понял, что имею дело с профессией, для которой не хватит одной жизни, чтобы довести до совершенства то, что по Сути  твое и чем ты так дорожишь.
Одну роль в театре я не поменяю на тысячу ролей в кино.
Театр — это молельня, обряд, ежедневный героизм, святилище, крылья, полет. Театр — настоящий храм для жрецов, где совершается обряд, действо соприкасаешься с Богом, с талантом, с музой...
Процесс твоей подготовки к роли, может служить учебным пособием для актеров всех времен, это целая история, которую деятели театра и кино должны использовать как ключ. Чтобы уяснить как уважающий себя актер спорит сам с собой(твои слова), как терзает себя мыслью, какую роль выбрать, чтобы украсить себя и самому украсить эту роль. Осмелимся, провести параллели между тем, как ты готовишься к роли и размышлениями Великого Папазяна: "... Во мне начинают сплетаться две мои сущности. Я беру поводья в свои руки, хлестаю по бокам, слегка встряхиваю головой и начинаю противостоять тому тысячеглавому чудищу, — да простит меня мой читатель,— имя которому — зритель".
Если кто-то посчитал это сравнение преувеличением, просим ознакомиться с нижеприведенным (так скажем) мгеровским стилем подготовки роли.
Пока я не сроднюсь с текстом пока он не станет частью моей речи, я не буду спешить украшать им образ, который я должен представить. Я никогда не заучиваю текст наизусть, стараюсь сделать его органичным, и ты как бы естественным образом выговариваешь его. И когда он становится частью твоей речи, ты должен прочувствовать его и поставить в рамки. Лишние слова сами выходят из речи, когда чувствуешь рамки.
Интересно, что когда я был молод, то не понимал, что со мной происходит. Но сейчас я понимаю, что есть путь, которым я руководствуюсь: это первый ключ к процессу подготовки роли. Как только мне дают пьесу, мою роль, я сначала читаю пьесу, сценарий.
Во мне идет ужасная борьба. То есть, если в пьесе есть отрицательный герой, происходит противостояние: почему этот отрицательный герой такой, может плохой тот, положительный герой? Вот такая борьба происходит внутри меня, не говоря уже о споре с автором. Почему этот герой плачет, вместо того, чтобы смеяться? Из этого процесса всегда что-то рождается. Из противостояния многое рождается, появляется контраст. Противостояние это ключ, которым, если покопаться, приоткроются новые возможности, воображение начинает работать, замечаешь происходящее вокруг, и это тоже помогает. Потом я перехожу к спору с самим собой: могу или не могу, начинаю делать то, то, то, ужасная, яростная борьба. Затем начинается спор с режиссером:
— "Сыграй этот отрывок так,
— Нет! Heт! Heт!".
Но потом признают, что эта роль была написана не для меня, что меня потом нашли, и соглашаются с моими высказываниями. Такой вот Георгий Данелия, такой и Генрих Малян. Поспорив с самим собой, еще не сыграв, начинаю любить сценарий, потому что поспорил и полюбил пьесу, роль уже готова, нет ни одного эпизода, который бы я не любил, потому что уже поспорил, и образ очень близок моему сердцу. Есть актеры, которые говорят: я не люблю этот эпизод.
Не верьте, дело не в том, что плохо написано, а просто он не спорил, он не смог полюбить, а не полюбив пьесу он начала до конца, невозможно играть. С любовью нужно ждать каждого отрывка: ой, теперь мои этот отрывок, а теперь вот тот. То есть, ты полностью, любя, проявляешь себя и свои возможности. Всё по моему, как мне хочется, ребёнка одел по моему вкусу, уже могу вывести его в свет, показать его, я уже люблю его, уже помирился с ним. Я уже полюбил режиссера, потому что уже поспорил с ним, с его идеями, ну что значит поспорил, я досконально изучил свою роль, проанализировал ее, вывернул наизнанку, посмотрел все ли в порядке, все, все посмотрел, и после этого я уже полюбил режиссера, ведь вместе прошли через все. Я поспорил с самим собой и уже готов. Когда уже приступаю к творческому процессу, реализации роли, и примирился с окружением, начинается признание в любви, я своей роли объясняюсь в любви. Она зовет меня, я иду с ней, ведет меня, с любовью следую за ней, мне нравится все, что вытворяет мой образ, мне нравится смотреть на него, прислушиваться к нему. Когда актер играет, он ужасно любит себя в этот момент, любит не со стороны, а вместе любят друг друга, когда оба любят, то невероятно приятное ощущение испытываешь. Мое сердце трепещет от восторга в этот момент, а всё потому, что от образа исходит нежная теплота.

из книги О.Папикяна и Ш.Саакян
"Я вам одну вещь скажу"


 Фрунзик Мкртчян«Թատրոնն աղոթելու տեղ է, թատրոնն Աստծո հետ խոսելու ձև է…». 
Մհեր Մկրտչյան

«Թատրոնն աղոթելու տեղ է, թատրոնն Աստծո հետ խոսելու ձև է…»: Բայց սա ուրիշ աղոթք էր, որ երկնքից չէր իջնում, այլ էկրանից' որպես «Լուսավոր մի կյանք»-ի պատմություն, մեղմ շղարշի նման, ուրախ ու թախծոտ ժպիտով: Իջնում էր յուրաքանչյուրի հոգու բաց նյարդալարին ու հոսանքի նման հաղորդում.
«Լիաթոք ծիծաղ եմ ցանկանում ձեզ, լուսավոր ժպիտ և մեծ նվիրվածություն' դեպի թատրոնը, կինոն, դեպի արվեստը»,-ապա Մհերավարի, միայն ի՛ր նման խոհուն ու խորը հորդորում. «Հայրենիքի զգացողությունը պահեք ձեր մեջ, ինչպես սերն եք պահում ձեր սրտում, հոգով ու սրտով կապված մնացեք հող ու ջրին, հոգևոր հարստությանը, ծննդավայրին…»:

Արթուր Հայրապետյան
4 Հուլիս.2014
http://blog.mediamall.am/?id=37837


Ֆրունզիկ Մկրտչյան - Լռում ե՞ս, բոլորդ էլ լռում եք... ձեններդ կտրել, պապանձվել եք ու ոչ ոք չի ըսե, Ֆռունզ, ընչի՞ Համլետ չես խաղա ...
- Համլետը երբ կըսեր
Լինել, թե չլինել ... հարց չէր տա , այլ պատասխան կուդար էդ հարցին
- Էս պատասխան տալը ոչ ոք չի խաղցել, չի խաղա, բայց ես պիդի խաղամ, ես կռնամ խաղա ...

Free Joomla Lightbox Gallery

Печать

Из воспоминаний Фрунзика Мкртчяна

Фрунзик (Мгер) МкртчянВ Ленинакане я играл Киракоса в спектакле "Восточный дантист". За мной закрепилось имя Киракос, все время кричали: "Киракос ! Киракос !" Потом постепенно привыкли, больше не говорили лишних слов, но все же иногда называли Киракосом. Это было очень давно.
"Какую бы роль я не играл, эти роли оборачивались бедой для меня. Вот, например, сыграл в "01-99" Гарсевана, так мне после вслед кричали: Гарсеван !, Гарсеван !"
Какую новую роль я не играл бы, все равно оставался Гарсеваном. Потом, скажем, сыграл Дмбуза в "Парнях музкоманды", и началось: "Дмбуз ! Дмбуз !". Teпepь нужно было освободиться от Дмбуза. Хочу сказать, что эти трудности были всегда.

Пять минут молчания

Его любили не только в Москве и городах Советского Союза. У меня хранится статья из газеты «Нью-Йорк таймс». «Пять минут молчания Мгера Мкртчяна» называется. Дело в том, что на одном из его выступлений в Америке больше половины зала составляли американцы, которые не говорили ни по-русски, ни по-армянски. Тогда брат вышел на авансцену и пять минут молча стоял и смотрел в зал. Публика от хохота сползала со своих кресел на пол. А Фрунзик еще раз окинул их взглядом, поклонился и ушел»…

Альберт Мкртчян

Արտիստը՝ թախիծը սրտում

Մհեր ՄկրտչյանՄարտի 27-ը թատրոնի միջազգային օրն է: Այս տարի լրանում է նաև Գ. Սունդուկյանի անվան ակաղեմիական թատրոնի 80 և մեծն դերասան Մհեր (Ֆրունզիկ) Մկրտչյանի 70-ամյակները: Միջոցառումը դահլիճում մեկտեղել էր թատերասերների  ու Մ. Մկրտչյանի երկրպագուներին: Մարդ, անհատականություն, կերպար, որ իր խաղով շատ ղերեր մարմնավորեց թե՝ կինոյում, թե թատրոնում, հեծանիվ ֊ երազող մանկահասակ երեխայից մինչև Վահրամ Փափազյանի բնորոշմամր «չոջւսխի աչքերով ծերունին», ում վարպետությունից ու խաղից, իր իսկ խոսքհրով ասած, «սաղ դալիճը խելռսվ ընկավ»:

ՀՀ մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և սպորտի  նախարար Ռոլանդ Շառոյանի խոսքերով, նա իրեն համարում Էր ամենաերջանիկ մարդը, ով հավատարիմ մնաց մայր թատրոնին:
Թատերական գործիչների միության նախագահ Երվանդ Ղագանչյանի բնորոշմամբ Մհեր Մկրտչյանը հայ ժողովրդի առեղծվածներից մեկն Է, ով աշխարհ եկավ այն ավելի բարի դարձնելու համար: Նա ապրեց ու արարեց ազատ, անկախ, շռայլ: Նրա մեջ բաբախեցին Շե­րամի կերտած «ջիգյարը», Շիրազի վառվող սիրտը, Մինասի պայծառ գույները:  Մհեր Մկրտչյանը եկավ ու իր ծիծաղով լցրեց հայ բեմը, խոսուն աչքե­րով հայ հանդիսատեսին տվեց իր վիշտը, ասելիքը և գնաց: Բեմում հին և նոր սունդուկյանցիները նրա պատրանքը ստեղծեցին, Կինոմատոգրաֆիստների միության կողմից հետամահու նվեր մատուցեցին, երգեցին նրա երգած երգերից, ցու­ցադրեցին հատվածներ այն կինոնկարներից, որոնցում հրաշա­լի դերեր Է մարնավորել Մհեր Մկրտչյանը: Մի քիչ Էլ կատակեցին ու թախծեցին: Ամենի մեջ գլխավոր գործող կերպարը Մհեր Մկրտչյանն Էր իր բարի ծիծաղով ու հմայքով, թատրոնի ու կյանքի հանդեպ անչափելի ու անսահ­ման սիրով:
Մհեր Մկրտչյանին կարոտում և սիրում Է հայ հանդիսատեսը: Նորերի մեջ նաև նրա կերպն Է փնտրում ու ինչ որ տեղ փորձում Է նմանեցնել ու երբեմն Էլ համեմատվել նրա հետ: Հիասթափվում Է, ոգևորվում ու հոգու խորքում անթեղված Է պահում սերը դեպի դերասանական բույլը, որ եկավ ու ծաղկեցրեց մայր թատրոնը և որոնց կենւորոնում իր «մշտադա­լար» ներկայությունն է վայելում և վայելելոլ Մեծն Մհեր Մկրտչյա­նը: ժողովուրդը հիշում Է նրան «Հայրիկ»-ից համեստ ու ամաչկոտ, «Հին օրերի երգ»-ից՝ հոգեխռով ու տխրադեմ, «Մեր մանկության տանգո»-ից գյումրեցու իրեն իսկ հարազատ կեր­պարի մեջ ու շատ ու շատ այլ դերերով, որոնց թվարկումը կա­րող Է անվերջ թվալ: Նրան նվիրված հոբելյանական միջոցառմանը հավաքվածները ազդարա­րեցին նաև, որ այսպիսով սկիզբ է դրվում նաև Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնի 80-ամյա տարվա գարնանային թատերաշրջանի:

Սիմոն ՍԱՐԳՍՅԱՆ
«Հայաստանի Հանրապետություն»
ՈՒՐԲԱԹ, 29 ՄԱՐՏԻ 2002թ.


Մհեր ՄկրտչյանԵս միշտ զարմանում եմ, թե այդ ի՞նչ ուժ է, որ այստեղից գնում ու ջուր է առաջանում մարդու աչքերում: Այ քեզ բան: Ես երբեք չեմ ցանկացել դերասան դառնալ: Բայց տոտիկ-տոտիկ անելով իմ սուրբ ժամը եկավ, բերեց թատրոն, և ես չհասցրեցի մանկություն ունենալ: Թատրոնն աղոթելու տեղ է, թատրոնն Աստծո հետ խոսելու ձև է… Յուրաքանչյուր դերիս մեջ մխրճվում էի, ապրում, և ապրածս դեմքիս վրա ի ցույց դնում…
Ինձ հետ ապշելու բաներ են կատարվել, շուրջս լիքը չուզողներ եմ ունեցել: Մի անգամ, երբ «Եզովպոս»-ում խաղում էի Վաղարշյանի հետ, մարդիկ եմ տեսել, որ բեմի հետևից ասում էին` չի ստացվի, չի՛ ստացվի, չի՛ ստացվի: Էս իմ լեգենդն է, ոչ մեկի հետ դա չի եղել: Ես նույնիսկ կարող եմ եզրակացնել, թե ինչումն է բանը, որ իմ համբերությունը չի հատնում, որ իմ հումորը չի կորչում… Չի կորչում… Դա ինձ միշտ փրկել է… Ինձ ձեզնից միայն ծափեր են պետք, այնքան, մինչև ափերդ թմրի:
Գիտեմ, որ մարդիկ ինձ սիրում են: Բայց դա նրանից է, որ ես էլ իրենց եմ շատ սիրում, բոլորին` մեկ առ մեկ: Լիաթոք ծիծաղ եմ ցանկանում ձեզ, լուսավոր ժպիտ և մեծ նվիրվածություն` դեպի թատրոնը, կինոն, դեպի արվեստը: Հայրենիքի զգացողությունը պահեք ձեր մեջ, ինչպես սերն եք պահում ձեր սրտում, հոգով ու սրտով կապված մնացեք հող ու ջրին, հոգևոր հարստությանը, ծննդավայրին:
Միշտ մտածել եմ, որ մեռնեմ` դրոշակ կդառնամ, անկուսակցական դրոշակ, որը վարակված է բոլորի ու ամեն ինչի հանդեպ սիրով, որը օդի հետ շփվելիս մաշվում է, մանանա դառնում ու եթերից ցողում մարդկանց: